کد مطلب:3044 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

در مورد ولايت فقيه و اثبات آن از طريق قرآن و احاديث وفرمايش هاي امام (ره ) لطفاً توضيح فرماييد.

نظريهء ولايت فقيه سابقهء ديرينه اي در منابع شيعه دارد و افرادي مانند سيد بحرالعلوم , ملا احمد نراقي , فاضل دربندي , ميرفتاح حسيني وبسياري ديگر از فقها آن را به طور مستقل بحث كرده اند; با اين حال , انزواي مذهب تشيع و حاكميت حاكمان جور باعث شد اين نظريه از افكار عمومي مسلمانان فاصله بگيرد, تا جايي كه بعضي آن را تئوري نوظهور بدانند. امام خميني (ره ) اين نظريه را در فرهنگ ديني احيا كرد و آن را به صورت درس رسمي , در حوزهء علميهء نجف اشرف مطرح ساخت و با تشكيل حكومت اسلامي در ايران , اين تئوري به واقعيت مبدل شد.

امام خميني (ره ) براي اثبات ولايت فقيه ابتدا ضرورت تشكيل حكومت رادر قالب سه دليل مطرح مي كنند كه عبارت اند از:

1 جاودانگي اسلام : منظور از جاودانگي اسلام , پايدار ماندن نام دين نيست , بلكه حضور دين در سه سطح انديشه , بيان و عمل است . اين امر نزدتمام مسلمانان پذيرفته شده است و آيات و روايات زيادي بر آن دلالت دارد.امام در اين باره مي فرمايد: .

وقتي جاودانگي اسلام پذيرفته و روشن شد احكام دفاعي و مالي و نظامي و غيره در همهء زمان ها بايد اجرا شود و اين مقدمه را ضميمه كرديم كه بدون تشكيل حكومت نمي توان به همهء اهداف اسلامي نايل شد, به روشني ضرورت تشكيل حكومت ثابت مي شود.

2 جامع بودن شريعت : جامع بودن اسلام كه به معناي توجه دين به همه ءزواياي وجود و نيازهاي مادي و معنوي بشر است , اقتضا مي كند حكومتي براساس اسلام شكل گيرد. هنگامي كه خداوند جريمهء خراش يك ناخن و تازيانه و نصف آن را مشخص فرمود, چگونه مي توان گفت اسلام در مورد تشكيل حكومت كه اجراي بسياري از احكام منوط به آن است , طرح و برنامه اي ندارد ودر اين مورد سكوت اختيار كرده است ؟!

3 ماهيت قوانين اسلام : امام ـ ره ـ يكي از دلايل ضرورت تشكيل حكومت را ماهيت قوانين اسلام مي داند و مي فرمايد: .

حال كه ضرورت تشكيل حكومت اسلامي ثابت شد, سؤال اين است كه درزمان غيبت امام 7تشكيل حكومت به عهدهء چه كسي است ؟

امام خميني (ره ) و بسياري از فقها بر اين باورند كه تشكيل حكومت دردوران غيبت بر عهدهء فقيهان و دين شناسان قرار دارد و اين همان نظريهء ولايت فقيه است . ايشان براي اثبات اين نظريه دو دليل عقلي و نقلي ذكر كرده اند, كه خلاصهء دليل عقلي آن , اين است كه : اجراي قانون الهي به دست كسي مي تواندانجام گيرد كه دو ويژگي و را داشته است . ولي فقيه اين دو ويژگي را دارا است , چون او كسي است كه با اجتهاد خود حكم الهي را ازمنابع موجود استخراج مي كند و به نيازهاي جامعه پاسخ مثبت مي دهد و از دژمستحكم اسلام پاسداري مي نمايد.

اما دليل نقلي , ورايات زيادي دارد كه ما فقط به يكي از آن ها مي پردازيم :رسول خدا6مي فرمايد:

جانشينان من رحمت فرست ! پرسيدند: يا رسول اللّه 6 خلفاي تو كيانند؟فرمود: آن ها كه بعد از من مي آيند و حديث و سنت مرا نقل مي كنند>.

امام (ره ) در دلالت اين حديث مي فرمايد: شامل راويان حديثي كه حكم كاتب را دارند, نمي شود و يك كاتب و نويسنده نمي تواند خليفهء رسول اكرم 6باشد. منظور از خلفا, فقهاي اسلام اند, اما دلالت حديث شريف بر ولايت فقيه نبايد جاي ترديد باشد; زيراخلافت همان جانشيني در تمام شئون نبوت است و جملهء دست كمي از جملهء ندارد و معناي خلافت در آن , غير معناي خلافت در دوم نيست و جملهء معرفي خلفا است , نه معناي خلافت , زيرا معناي خلافت را نپرسيد, بلكه اشخاص راخواست معرفي فرمايد و ايشان با اين وصف معرفي فرمودند>.(1)

البته در زمينهء اثبات ولايت فقيه به آيات قرآني هم استدلال شده است ; به كتاب هاي ولايت فقيه از امام خميني , , ازآيت الله جوادي آملي , از آيت الله معرفت و ديگر كتب و مجلاّت مراجعه فرماييد.

(پـاورقي 1.مجله شماره 44 ص 121ـ 123